21 Yüzyıl Eğitim ve Kültür Vakfı olarak bursiyerlerimizin mesleki gelişime yönelik ihtiyaçlarını belirlemek ve bu doğrultuda onları destekleyecek aksiyon planlarımızı oluşturmak amacıyla bir ihtiyaç analizi çalışması yürüttük. 2021 yılının Aralık ayında yaklaşık 400 YEKÜV üniversite bursiyeri öğrencisinin katılım sağladığı çalışma sonucunda, aralarında iletişim, ilişki yönetimi, karar verme, takım çalışması ve zaman yönetiminin de bulunduğu becerilerden stres yönetimi bursiyerlerin en çok geliştirmeye ihtiyaç duydukları beceri olarak öne çıktı. Bu ihtiyaçtan hareketle YEKÜV yönetim kurulu olarak bursiyerlerimizin stres yönetimi becerilerini geliştirmek için bir araştırma projesi başlatma kararı aldık ve dış paydaşımız Acıbadem Üniversite’sinin de araştırmamıza bilimsel araştırma projesi olarak fon desteği vermesi ile proje yürütücüleri tarafından uygulamalı bir stres yönetimi eğitimi içeriği tasarlandı. Stres yönetimi eğitimi araştırmasına YEKÜV’ün üniversite bursiyeri öğrencisi arasından tesadüfi atama ile bir grup öğrenci eğitimi alacak deney grubuna, bir diğer grup ise eğitim almayacak kontrol grubuna dahil edildi. 2022 yılının Ekim ve Mayıs ayları arasında yürütülen araştırmaya İstanbul’da farklı devlet üniversitelerinin Diş Hekimliği, Eczacılık, Tıp, Hemşirelik, Okul Öncesi Öğretmenliği, Özel Eğitim Öğretmenliği, Elektronik Mühendisliği, Hukuk, Sosyal Hizmetler ve Bilim Tarihi bölümlerinde okumakta olan 22 YEKÜV bursiyeri dahil oldular. Araştırmanın ilk etabında, eğitim grubunda yer alan öğrenciler aralarında endüstri psikoloğu akademisyen, uzman psikolog ve bilinçli farkındalık uzmanının da bulunduğu eğitmen kadrosu eşliğinde sekiz haftalık bir çevrimiçi stres yönetimi eğitimi programına dahil edildiler. Öğrenciler, eğitimin ilk dört haftası boyunca haftada bir defa 90 dakikalık oturumlar halinde yürütülen eğitim modülleri kapsamında stres kavramını ve nedenlerini tanıma, kişisel stres kaynaklarını ve stresin etkilerini belirleme, bilişsel davranışçı yaklaşımlarla stres karşısında olumlu düşünce alternatifleri geliştirme ve bilinçli farkındalık kavramını ve uygulamalarını kapsayan bir eğitim programına tabi tutuldu. Akabinde ise, aynı grup dört hafta boyunca haftada bir defa 40’ar dakika olarak düzenlenen bilinçli farkındalık uygulamasına katıldı. Çalışmanın ikinci etabında ise, stres yönetimi eğitim programı sonrasında eğitimi alan ve almayan her iki gruptaki öğrencilerin algılanan stres, olumlu/olumsuz duygu durumları ve stresle başa çıkma tarzları ile ilgili ölçümler tekrarlandı. Araştırma sonunda eğitime katılan ve katılmayan bursiyer grupları ile yapılan karşılaştırmalı analizlerde, eğitime katılan grubun algılanan stres, pozitif duygu durumu ve stresle başa çıkma becerilerinde gelişim olduğu görüldü. Eğitime katılan bursiyerlerden alınan geribildirimler analiz edildiğinde ise, öğrencilerin eğitim kapsamında en faydalı buldukları içeriğin stresin tanımı, stresin kaynakları ve stresin etkileri başlıklarını kapsadığı görüldü. Öğrencilere eğitimden edindikleri öne çıkan farkındalığın ne olduğu sorulduğunda ise, strese yönelik bakış açısı değişimi, stres karşısında öz-kabul ve özgüven geliştirme, günlük aktivitelerine yönelik farkındalık ve beden farkındalığını içeren dört başlık öne çıktı. Stres yönetimi eğitiminin araştırma projesi olarak deney ve kontrol grupları ile yürütülmesi ve ön-test ile son-test içeren yarı deneysel bir bilimsel araştırma tasarımına sahip olması çalışmanın etkinliğinin de ölçümlenebilmesini sağladı ve sonrasında planlayacağımız çalışmalara ışık tuttu. Bursiyerlerimizin istihdam becerilerinin gelişimine yönelik bir pilot çalışma olarak tasarlanan bu eğitimin diğer YEKÜV bursiyerleri arasında yaygınlaştırılması öncelikli aksiyon planlarımızdan biri olacak. İş yaşamında, işe alım ve kariyer gelişimi süreçlerinde sıklıkla ölçümlenen ve istihdam edilebilirlik becerileri olarak da adlandırılan bu yetkinliklerin gelişimi için YEKÜV olarak bursiyerlerimize elimizden gelen desteği vermek vizyonumuzun çok önemli bir parçası. İlerleyen projelerimizde bursiyerlerimizin ihtiyaç analizi araştırmasında gelişim ihtiyacı olarak belirttiği diğer istihdam becerilerinin de geliştirilmesine yönelik aksiyon planlarımızla yola devam edeceğiz. Aşağıda öğrencilerin eğitim sonrası geribildirimlerinden bazı örnek ifadeler yer almaktadır: ‘Strese farklı bir bakış açısıyla yaklaşmaya çalışmak, stres algımıza yönelik düşünmek faydalıydı’. ‘İş yoğunluğumun, arkadaşlık ilişkilerimin, akademik temponun beni strese soktuğunu ve bunların beni etkilediğini fark ettim. Bunları fark etmek, stresle başa çıkabilmem için çok önemli. Önce nedeni bilmeliyim ki nasıl halledebileceğimi de bileyim.’ ‘Hayatımdaki birçok durumu diğer durumlara aşırı genelleyebildiğimi, stres anında kendimi etiketleyebildiğimi, bazı durumlarda stresi tetikleyen ‘-meli’ ‘-malı’ ifadeler kullanabildiğimi fark ettim.’ ‘Günlük yaşamımda yaşadığım stres yarı oranda azaldı artık hakimiyeti elime aldığımı hissedebiliyorum, kendimin farkına vardım. Çok mutluyum ve daha rahat hissediyorum. Hayatımda karşılaştığım zorluklara daha farklı bir bakış açısıyla daha bakabildiğimi fark ettim bu son süreçte.’ ‘Artık stresli olduğumu hissettiğimde öfkelenip düşüncelerime veya zihnime zarar vereceğime, bununla nasıl başa çıkabileceğimi veya bu etkiyi nasıl en aza indirgeyebileceğimi daha iyi biliyorum. Örneğin romantik ilişkimde, sinirlendiğim ve stresli olduğum zaman bu eğitimde öğrendiğim tekniği kullandım ve faydalı da oldu.’ ‘Bu eğitimi alınca gördüm ki daha yolun çok başındayım ve bu küçücük bir adım. Her insanın kaygı ve stres sahibi olduğunu bilerek, yüksek düzeyde taşıdığım bu duyguları yönetebilmek için daha fazlasını yapmam gerektiğini gördüm.’ ‘Kendime olan güvenimin gerçekten az olduğunu daha da artırmam gerektiğini fark ettim.’ ‘Kendimi daha rahatlamış ve olaylar karşında daha sakin hissediyorum.’ ‘Sorunlar karşısında verdiğim tepkilerin aslında ne kadar doğal olduğunu gördüm. Kendime daha az yüklenmeye çalışacağım.’



